چگونه عزت نفس بالایی داشته باشیم؟ | عزت نفس چیست؟

هنگامی که سخن از ارزش وجودی شما به میان می‌آید تنها نظر یک نفر اهمیت دارد و آن هم شخص شما است. البته نظر خودتان هم باید با دقت ارزیابی شود چون طبق گفته بسیار از افراد صاحب‌نظر همیشه ما سخت‌گیرترین منتقد خودمان هستیم. ارزش وجودی و هستی ما کاملا مستقل از هر نوع عامل خارجی مانند پول، تحصیلات، سلامتی، جایگاه اجتماعی و سایر عوامل است. چنین مقوله‌ای در حوزه عزت نفس و سطح آن قرار دارد پس در ادامه با جالب فا همراه باشید تا راه و روش های عملی افزایش عزت نفس را به سادگی یاد بگیرید. به قول بسیاری از افراد موفق، عزت نفس بالا از نان شب هم واجب‌تر است.

معنی و تعریف عزت نفس چیست؟

در اصل عزت نفس به معنی احساس یا نظری است که نسبت به خود دارید. برای همه پیش می‌آید که گاهی اوقات احساس حقارت کنند یا به خودشان باور نداشته باشند. البته اگر این گاهی اوقات به اکثر مواقع تبدیل شود، در آن صورت مشکلات روانی از جمله اضطراب و افسردگی گریبانگیر فرد خواهد شد.

عزت نفس در واقع نتیجه تجربیات ما از زندگی و علی‌الخصوص تجربیات دوران کودکی ما است. هر چند در هر سن و سالی که باشید می‌توانید برای افزایش عزت نفس خود قدم بردارید.

فرق عزت نفس با اعتماد به نفس

به طور خلاصه می‌توان گفت که تفاوت بنیادی میان اعتماد به نفس و عزت نفس وجود دارد. عزت نفس در واقع به ارزش وجودی شما فارغ از هر ویژگی و قابلیتی که دارید اشاره دارد در حالی که اعتماد به نفس نسبت به یک عمل خاص به صورت جزئی به ارزشی که برای خود قائل می‌شوید مربوط می‌شود. پس هر چقدر در آن عمل خاص ماهرتر باشید و قابلیت‌های منعطف‌تری داشته باشید به طبع اعتماد به نفس بالاتری هم خواهید داشت. به صورت جداگانه در مطلب تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس کاملا به این قضیه پرداخته شده و می‌توانید آن را مطالعه نمایید.

افزایش عزت نفس چه تاثیری بر زندگی دارد؟

افراد با عزت نفس بالا به طور کلی در مورد زندگی و خودشان حس مثبتی دارند. این ویژگی باعث می‌شود تا انعطاف افراد در برابر مشکلات بیشتر باشد و با فراز و نشیب‌های زندگی بسیار بهتر از دیگران مقابله کنند.

در طرف دیگر ماجرا، افراد با عزت نفس پایین همیشه یکی از بزرگ‌ترین منتقدین شخص خودشان هستند. برای این افراد بسیار مشکل است که بعد از شکست دوباره روی پا خود بایستند و به جنگ با مشکلات ادامه دهند. همین قضیه موجب می‌شود این افراد از شرایط سخت دوری بگیرند و همگی می‌دانیم که همیشه موفقیت با عبور از شرایط سخت به دست می‌آید. خود این افراد هم از چنین چیزی مطلع هستند و باعث می‌شود عزت نفس‌شان بیش از پیش کاهش یابد.

به صورت کلی عزت نفس بالا یا پایین را می‌توان یکی از موثرترین فاکتورهای داشتن یک زندگی موفق یا توام با شکست قلمداد کرد؛ تاثیر آن بر تمام جوانب زندگی کاملا چشمگیر است.

دلایل عزت نفس پایین افراد

دلایل زیادی برای عزت نفس پایین افراد وجود دارد. البته ریشه این قضیه اکثرا به دوران کودکی برمی‌گردد و اینکه در کودکی نتوانسته‌اید انتظاراتی که دیگران از شما داشته‌اند را برآورده کنید. همچنین در بزرگسالی هم می‌توان علت آن را جویا شد و از جمله مواردی که به عزت نفس پایین منجر می‌شود می‌توان به یک رابطه سخت چه شخص و چه کاری اشاره کرد.

راه های افزایش عزت نفس

راه های بسیار زیادی برای افزایش عزت نفس وجود دارد اما هیچ‌کدام از این مسیرها بدون زحمت نیست و اگر می‌خواهید دنیای خود را تغییر دهید باید با خودتان وارد مبارزه شوید.

شناسایی و مبارزه با باورهای منفی

اولین قدم شناسایی و مبارزه با باورهای منفی است که در مورد خود دارید. به افکارتان توجه کنید. برای مثال ممکن است بعضی اوقات فکر کنید “من هیچ دوستی ندارم” یا “من اونقدرام باهوش نیستم که بتونم اون کارو انجام بدم”. در این مواقع بهتر است به دنبال الگوها و مثال‌هایی بگردید که این افکار را نقض می‌کنند. فکر و مثال نقض آن را در کنار یکدیگر یادداشت کنید تا به درون‌تان ثابت کنید که چنین چیزی واقعیت ندارد. مثلا در کنار فکر “من هیچ دوستی ندارم” می‌توانید بنویسید “نه درست نیست چون سام یا سارا (اسم دوستتان) دوست من است”. این گونه تفکرات منفی همیشه وجود داشته‌اند و برای بررسی دقیق‌تر و مبارزه‌ای جانانه‌تر با این افکار می‌توانید به مطلب چگونه گفتگوی درونی منفی خود را از بین ببریم مراجعه کنید.

شناسایی و تقویت باورهای مثبت

در دفترچه‌ای که به مورد قبلی اختصاص دادید می‌توانید بخشی با عنوان “ویژگی‌های مثبت من” هم در نظر بگیرید. در اینجا ویژگی‌های مثبت خود مانند خوب بودن در یک ورزش یا فعالیت را بنویسید یا مثلا اگر کسی در کاری از شما تعریف کرد این تعریف او را در اینجا یادداشت کنید. در صورتی که بعدا به هر دلیلی در مورد خود دید منفی پیدا کردید دوباره به این بخش مراجعه کرده و ویژگی‌های مثبت خود را بخوانید تا متوجه شوید که کلی مورد مثبت درباره شما وجود دارد.

به طور کلی گفتگوی درونی مثبت و دوست داشتن خودتان می‌تواند بخش عظیمی از مسیر افزایش عزت نفس را برای شما بپیماید. به جای گفتن “من اونقدرام خوب نیستم” یا “بازم خراب می‌کنم” می‌توانید به ترتیب از عبارت های “من تو این کار عالیم” و “این بار درست انجامش میدم حتما” استفاده کنید. البته انتظار نداشته باشید با یک یا دوبار بتوانید در این کار موفق شوید اما مطمئنا با استمرار شخصیت بسیار قوی و موفقی از خود خواهید ساخت.

افزایش عزت نفس با ساخت روابط مثبت

قطعا متوجه شده‌اید که برخی افراد و به طور مشخص‌تر برخی از روابط احساس بهتری در شما ایجاد می‌کنند. در صورتی که افرادی در دایره روابط شما حضور دارند که به شما حس بدی می‌دهند یا بدون دلیل همیشه شما را ناراحت می‌کنند هر چه زودتر خط بزنید. اطرافیان شما بسیار بیشتر از آنچه باور داشته باشید در حس و حال شما تاثیر دارند.

به خودتان زمان بدهید

لازم نیست که هر ساعت هر روز در بی‌نقص‌ترین حالت خود قرار داشته باشید. حتی نیازی نیست که هر لحظه راجع به خودتان بهترین حس و حال را داشته باشید. عزت نفس در هر شرایطی، روز به روز و ساعت به ساعت متغیر است. بعضی افراد با دوستان و همکاران خود حس راحتی و مثبت دارند اما با حضور غریبه‌ها کاملا خجالتی و ناراحت هستند. بعضی دیگر تنهایی کار کردن را به حضور در یک تیم ترجیح می‌دهند. به خودتان فرصت بدهید. همه ما اوقاتی از روز یا هفته را با حس و حالی ناراحت سر می‌کنیم و برایمان دشوار است به خودمان باور داشته باشیم. تنها لازم است بدانید که این حس و حال به هیچ‌وجه ماندگار نیست.

کلید کار در این است که مهربانی به خود را فراموش نکنید و خودتان را به باد انتقاد نگیرید. در حضور دیگران به هیچ‌وجه خود را نقد نکنید چون دید منفی‌تان را افزایش داده و به دیگران فرصتی می‌دهید که نظری منفی نسبت به شما داشته باشند.

یکی از راه‌های موثر در افزایش عزت نفس این است که پس از به دست آوردن یک هدف سخت یا موفقیت در یک فعالیت مشکل یا حتی به خاطر مدیریت یک روز به ظاهر بد، به خودتان هدیه بدهید؛ خودتان را به یک چای دعوت کنید یا کادویی کوچک برای خودتان بخرید.

نمایش شخصیت قوی و یادگیری نه گفتن

معمولا افراد با عزت نفس پایین قادر به دفاع از حق خود یا گفتن نه به درخواست‌های ناممکن دیگران نیستند. برای همین احتمالا سر کار یا در خانه بار روی دوششان چند برابر خواهد شد چون نمی‌توانند درخواست هیچ‌کسی را رد کنند. چنین رویه‌ای سبب افزایش استرس شده و مدیریت حس و حال فرد را هم بیش از پیش مشکل می‌کند.

شخصیت محکم و قاطعیت در رفتار باعث می‌شود تا به مرور زمان عزت نفس هم افزایش یابد. حتی بعضی اوقات تظاهر به باور داشتن به خود هم می‌تواند سبب تقویت خودباوری در شما شود.

افزایش عزت نفس با بهبود سلامت جسم

هنگامی که از نظر جسمی سلامت بوده و تناسب اندام داشته باشیم، بسیار ساده‌تر است که در مورد خودمان حس بهتری داشته باشیم. هر چند که افراد با عزت نفس پایین اکثرا خودشان را نادیده می‌گیرند چون باور دارند که لایق ظاهری بهتر نیستند.

بیشتر ورزش کنید، غذاهای سالم‌تر بخورید و خواب‌تان را تنظیم کنید. همچنین بهتر است کمی برای خودتان وقت خالی کنید و به کاری که همیشه دوست داشته‌اید انجام دهید مشغول شوید تا اینکه مدام به دنبال کارهایی باشید که دیگران از شما انتظار دارند انجام دهید. چنین تغییرات کوچکی می‌تواند تفاوت‌های بزرگی را رقم بزند و ظاهر کلی شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

پذیرفتن چالش‌های مختلف

افرادی که دارای عزت نفس پایین هستند عموما از چالش‌ها و شرایط مشکل فراری هستند. یکی از موثرترین راه‌ها برای افزایش و تقویت عزت نفس پذیرفتن چالش‌های متفاوت است. البته این بدان معنا نیست که باید در تمام طول مسیر تنها باشید بلکه بخشی از چالش این است که از دیگران طلب کمک کنید. هر چند که باید آماده باشید چون قرار است برای به دست آوردن یک هدف سخت تلاش کنید. برآمدن از پس این چالش به شما ثابت می‌کند که شما هم مانند دیگران می‌توانید در زندگی به موفقیت برسید.

مقایسه، دشمن عزت نفس

مقایسه خود با دیگران مطمئنا یک بلیط یک طرفه به سمت فلاکت است. روی موفقیت و دستاوردهای خود تمرکز کنید چون شما شما هستید و دیگران هم دیگران و کسی هم از آینده خبر ندارد. مقایسه تنها یک فشار غیرضروری روی شما به وجود می‌آورد و ممکن است دست به کارهای احمقانه بزنید.

هر کدام از ما به نوبه خود در کار یا فعالیتی توانایی بالایی دارد و نمی‌توان همه را از یک فیلتر عبور داد. پس به جای مقایسه خود با دیگران سعی کنید هر چه زودتر استعداد درونی خود را کشف کرده و به کار بگیرید. به علایق‌تان توجه کنید؛ حتی اگر از نظر برخی افراد مسخره به نظر بیاید به دنبال آن بروید.

اشتباه، بخشی جداناپذیر از موفقیت

در راه رسیدن به موفقیت همه افراد دچار اشتباهات فاحشی شده‌اند که حتی تصور آن برای برخی افراد ناممکن است پس با مرتکب شدن هر اشتباهی خود را به باد انتقاد نگیرید که زحمت چند ماهه افزایش عزت نفس خود را به باد می‌دهید.

همه‌چیز دست شما نیست

ساده است که ذهن خود را درگیر همه اتفاقات منفی اطراف کنیم اما مطمئنا چیزی عایدتان نمی‌شود. به جای این کار سعی کنید مواردی که تحت کنترل شما است و می‌توانید راجع به آن‌ها کاری انجام دهید را شناسایی کرده و قدمی برای حل این موارد بردارید.

برای شروع کار بهتر است اتفاق یا چیزی که درباره آن احساس خوبی ندارید را یادداشت کرده و سپس سه مورد از کارهایی که می‌توان برای بهبود آن انجام داد را با خود مرور کنید. در صورتی که چیزی به ذهن‌تان نمی‌رسد یعنی در مورد آن کاری از شما برنمی‌آید و بهتر است فراموشش کنید.

افزایش عزت نفس با یاری دیگران

برای افراد اطراف خود یک دست کمک باشید و تا جایی که به خودتان ضرری نزنید سعی کنید آن‌ها را یاری کنید. این کار نه تنها حس و حال آن‌ها را تغییر می‌دهد بلکه شما را هم سر حال می‌آورد و موجب افزایش عزت نفس تان می‌شود.

بخشش

شاید بسیار کلیشه‌ای به نظر برسد اما بخشیدن کار هر کسی نیست و هر کسی توانایی بخشش را ندارد. بخشیدن یکی از سخت‌ترین کارهای دنیا است اما به محض انجام آن چنان حس زیبایی پیدا می‌کنید که دوست دارید در ادامه بارها آن را تکرار کنید. دشمنی و نبخشیدن شما را در چرخه احساسات بد و منفی نگه می‌دارد اما با بخشیدن می‌توانید این زنجیر را پاره کرده و یک جا خود و دیگران را از حس منفی نجات دهید.

یکی از سوخت‌های اصلی عزت نفس بالا بخشیدن دیگران است که به شما حس بزرگی می‌دهد. حقیقتا که بخشیدن کار افراد توانمند و بزرگ است اما افراد کوچک از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا ضربه بزنند. پس ببخشید تا عزت نفس خود را موشک‌وار تقویت کنید.

اهمیت برداشتن قدم‌های کوچک در افزایش عزت نفس

عزت نفس هم مانند هر مقوله دیگری باید قدم به قدم تقویت شود چون هیچ موفقیت بزرگی یک شبه به دست نمی‌آید. کلید کار در این است که چندان درگیر تغییرات روزانه نشویم و بیشتر روی پیشرفت در طولانی مدت متمرکز باشیم. پس اهمیتی ندارد که مثلا دیروز برای مدت یک ساعت چه حال و احوالی داشتید و آن را در تمام طول پیشرفت خود دخیل بدانید.

وقتی که حس خوبی دارید و یا کاری را عالی انجام داده‌اید، برای آن خوشحالی کنید و وقت خود را به جشن گرفتن آن موفقیت اختصاص دهید اما در صورتی که احساسات نامناسب به سمت شما هجوم آوردند لزومی ندارد که خود را تنبیه یا سرزنش کنید. تنها لازم است که دوباره زندگی را از سر بگیرید و مثبت‌اندیش باشید. به مرور زمان این قضیه تبدیل به یک عادت می‌شود و متوجه می‌شوید که عزت نفس شما به شدت افزایش پیدا کرده است.