توضیحات

بايوس به چه معناست

بايوس اصطلاحي است كه به عبارت (BASIC INPUT/ OUTPUT) اطلاق مي گردد

بايوس در واقع پيوند بين سخت افزار و نرم افزار در يك سيستم كامپيوتري محسوب ميگردد. اغلب مردم اصطلاح بايوس را با نام ديگري تحت عنوان درايورهاي دستگاه يا فقط درايور ميشناسد. بايوس عبارت واحدي است كه همه درايوهاي داخل يك سيستم را كه با همكاري يكديگر به عنوان يك اينترفيس بين سخت افزار و نرم افزار سيستم عامل عمل مي نمايند، تشريح ميكند. نكته گمراه كننده آن است كه مقداري از برنامه بايوس،روي تراشه ROM كه يك حافظه دائمي بوده و از نوع فقط خواندني است ضبط ميگردد.اين قسمت، بخش مركزي بايوس ميباشد اما همه بايوس محسوب نمي شود.همچنين بايوس به برنامه موجود روي تراشه ROM نصب شده روي كارتهاي آداپتور و نيز همه درايوهاي ديگر كه هنگام راه اندازي سيستم از روي ديسك سخت بار مي شوند،اطلاق ميگردد.

به مجموعه بايوس مادربرد،بايوس كارت آداپتور و درايوهاي بارشده از ديسك سخت،در مجموع بايوس گفته ميشود.بخشي از بايوس موجود در تراشه ROM روي مادربرد و كارتهاي آداپتور،FIRM WARE نام دارند.اين نام به نرم افزارهاي ذخيره شده در تراشه هاي غير از ديسك سخت اطلاق ميگردد.اين مسئله سبب ميگرددكه برخي كاربران به غلط بايوس را بعنوان يك عنصر سخت افزاري تلقي كنند.

يك سيستم ‍‍PC ميتواند بعنوان يك مجموع از لايه ها(برخي سخت افزاري و برخي نرم افزاري)تشريح گردد كه با يكديگر ارتباط دارند.در ساده ترين شكل ممكن، شما ميتوانيد يك كامپيوتر شخصي را به 4 لايه اصلي تقسيم كنيد كه هر يك از آنها به نوبه خود به زير مجموعه هاي كوچكتري تقسيم ميشوند.شكل(1)چهار لايه مذكور را در يك كامپيوتر شخصي معمولي نشان ميدهد.

هدف از طرح لايه بندي،امكان دادن به سيستم عامل و نرم افزارها براي اجرا روي يك سخت افزار متفاوت ميباشد.شكل (1) نشان ميدهد كه چگونه دو سيستم با سخت افزار هاي مختلف، مي توانند از يك بايوس اختصاصي براي ارتباط اين سخت افزار منحصر به فرد با يك سيستم عامل و نرم افزار هاي عمومي استفاده كنند.بدين گونه دو كامپيوتر با پردازنده ها،حافظه،صفحه نمايش وساير اجزاي سخت افزاري مختلف ميتوانند نرم افزار يكساني را اجرا كنند.

در اين معماري لايه لايه،برنامه هاي نرم افزاري،باسيستم عامل از طريق اينترفيس برنامه كاربردي(API)گفتگو مي كنند.APIوابسته به نوع سيستم عاملي كه شما استفاده ميكنيد با يك ديگر متفاوت بوده و شامل فرمانها و توابع گوناگوني است كه سيستم عامل ميتواند از آنها براي ارتباط با نرم افزار كاربردي استفاده كند.براي مثال يك نرم افزار كاربردي ميتواند از سيستم عامل بخواهد تا يك فايل را بار گذاري يا ذخيره نمايد.در اين روش لازم نيست نرم افزار كاربردي،از نحوه خواندن اطلاعات از روي ديسك،ارسال داده ها به يك چاپگر يا اجراي هر نوع ديگري از فرمانهاي سيستم عامل اگاه باشد.از آن جايي كه اين نرم افزار بطور كامل از سخت افزار ايزوله ميگردد،شما مي توانيد همين نرم افزار را روي سيستمهاي ديگر اجرا كنيد. چرا كه نرم افزار فقط سيستم عامل ارتباط دارد تا با سخت افزار.

سپس سيستم عامل با بايوس ارتباط بر قرار مينمايد.بايوس داراي همه برنامه هاي درايوري كه بين سيستم عامل و سخت افزار عمل ميكنند،مي باشد.بنابر اين سيستم عامل هرگز مستقيما با سخت افزار ارتباط بر قرار نميكند در عوض سيستم عامل مي بايست هميشه درايور مناسب را بيابد اين يك روش مناسب براي ارتباط با سخت افزار ميباشد.سازنده سخت افزار ،مسئوليت تهيه درايورهاي مناسب براي سخت افزار خود را بعهده دارد.از آنجايي كه درايورها مي بايست بين سخت افزار و سيستم عامل قرار گيرند،معمولا هر درايور، مخصوص يك سيستم عامل معين ميباشد.بدين گونه سازنده سخت افزار مي بايست درايورهاي مختلفي را ارائه نمايند،به طوري كه سخت افزار وي تحت سيستمهاي عاملDOS،ويندوز2000،OS/2،لينوكس و غيره كار كند.

از آنجايي كه لايه بايوس فقط سيستم عامل را ميبيند و كاري با سخت افزار سيستم ندارد،شما ميتوانيد سيستم عامل يكساني را روي مجموعه اي از كامپيترهاي شخصي پياده سازي كنيد.براي مثال شما ميتوانيد ويندوز98را روي دو سيستم با پردازنده هاي مختلف،ديسكهاي سخت،كارتهاي تصوير و غيره اجرا كنيد و ويندوز 98 روي هر دو آنها به طور يكسان عمل ميكند.اين بدان دليل است كه درايورها بدون توجه به سخت افزار سيستم،عمليات يكساني را انجام ميدهند.

همانطور كه در شكل (1) ملاحظه مي كنيد،لايه هاي نرم افزار كاربردي و سيستمهاي عامل از سيستمي به سيستم ديگر مي توانند مشابه باشند.اما سخت افزار بين سيستمهاي مختلف ممكن است تفاوت زيادي داشته باشند.از آنجايي كه بايوس داراي درايورهاي نرم افزاري است،براي برقراري ارتباط بين سخت افزار و نرم افزار بكار ميرود.لايه بايوس در يك سمت خود،با يك سخت افزار منحصر به فرد و در انتهاي ديگر،با سيستم عامل واحدي سازگار ميباشد.لايه سخت افزار،جايي است كه اغلب تفاوتها بين سيستمهاي گوناگون در آنجا ظاهر مي گردد.

سخت افزار/ نرم افزار بايوس

خود بايوس،نرم افزاري است كه در حافظه اجرا گشته و شامل همه درايورهاي گوناگوني است كه ارتباط بين ارتباط سخت افزار و سيستم عامل را برقرار مي كنند بايوس در يك سيستمPCاز سه منبع مختلف حاصل مي گردد:

1.ROMمادربرد

2.ROMكارت تصوير

3.برنامه بار گذاري شده از ديسك سخت به حافظهRAM (درايوهاي سخت افزاري)بايوس موجود در ROMقرار داشته و درايور هاي نرم افزاري اوليه مورد نياز براي راه اندازي سيستم را در اختيار دارد.سالها پيش هنگام اجراي فقط سيستم عامل DOSروي PCهاي اوليه،اين تراشه ROM(روي مادربرد)كافي بود بطوريكه به هيچ درايور ديگري نياز نبود.بايوس مادر برد همه اطلاعات لازم را در اختيار داشت.بايوس مادربرد معمولا داراي درايورهايي براي همه مولفه هاي اصلي سيستم شامل صفحه كليد،درايور،فلاپي،ديسك سخت،پورتهاي سريالو پارالل و غيره…ميباشد.همچنان كه سيستم ها پيچيده تر شدند،سخت افزارهاي جديدي مطرح گشته كه براي آنها هيچگونه درايوري روي بايوس مادربرد وجود نداشت.اين قطعات سخت افزاري شامل آداپتورهاي ويدئويي،درايورهايCD-ROM،ديسك هاي سخت ،اسكازي،درگاههايUSBو غيره…بود.

علاوه بر نياز به يك بايوس جديد مادربرد كه بطور ويژه اي از قطعات سخت افزاري جديد پشتيباني نمايد،راه حل ساده تر و عملي تر ،كپي نمودن هر يك از درايورهاي جديد روي ديسك سخت سيستم و پيكر بندي سيستم عامل براي بار گذاري در زمان راه اندازي سيستم ميباشد.حالت دومروشي است كه اغلب درايوهاي CD-ROM،كارت هاي صوتي،اسكنر ،پرينتر،كارتهايPC-MCIA و غيره پشتيباني ميشود.از آنجايي كه اين قطعات سخت افزاري در طي زمان BOOT سيستم الزامي به فعال بودن ندارد،سيستم مي تواند از رويهارد ديسك عمليات راه اندازي سيستم را انجام داده و براي بار گذاري درايورها در زمان بار گذاري سيستم عامل اوليه اين كار صورت پذيرد.

البته برخي از درايورها مي بايست در طي زمان BOOTسيستم،فعال باشند.براي مثال اگر درايور هاي مورد نياز براي رابط ديسك سخت از روي ديسك سخت بار شود،چگونه ميتوان عمليات BOOTرا از روي اين ديسك سخت انجام داد.واضح است كه درايورهاي ديسك سخت ميبايست از قبل در داخل حافظهROMمادربرد يا كارت آداپتور ذخيره شده باشد.

براي مشاهده اطلاعات،هنگام راه اندازي سيستم روي مانيتور،اگر كارت ويديئويي داراي يك مجموعه درايور در داخل حافظهROMنباشد چگونه اين كار ميسر خواهد بود.يك راه حل ايجاد يكROMمادربرد با درايورهاي ويدئويي مناسب داخل آن ميباشد البته اين كار غير عملي است زيرا تعداد بسيار متنوعي از كارتهاي ويدئويي وجود دارد كه هر يك به درايورهايخاص خود نيازدارد در نتيجه شما با صدها تراشهROMمادربرد متفاوت روبرو خواهيد شد كه هر كدام درايور يك كارت ويدئويي مخصوص را در خود دارد در عوض هنگامي كه شركت IBM كامپيوتر شخصي اوليهرا طراحي نمود يك راه حل بهتر را ارائه نمود.IBMحافظهROM مادربردPC را به گونه اي طراحي كرد كه برنامه داخل آن هنگام راه اندازي سيستم،شكافهاي توسعه را اسكن نموده و به دنبال كارتهاي آداپتور با حافظهROM روي آنها ميگردد.اگر يك كارت آداپتور با حافظهROMيافت شود،محتويات ROMدر طي فاز اوليه راه اندازي سيستم(قبل از آنكه سيستم شروع به بار گذاري سيستم عامل،از ديسك سخت بنمايد)اجرا ميشود.با قرار دادن درايورها داخل حافظهROM كارت آداپتور،شما مجبور به تغيير تراشه ROM مادربرد خود نخواهد بود.يك تعداد كارت آداپتوركه اغلب داراي تراشه ROMروي خود ميباشند عبارتند از:

كارتهاي تصوير :همه اين كارتها يك حافظه بايوس روي خود ميباشند.

آداپتورهايSCSI:اين آداپتورها امكان بوت سيستم از درايوهاي سخت SCSI يا CD-ROM كه داراي يك بايوس روي برد ميباشند فراهم ميكنند.توجه كنيد كه در اغلب موارد،بايوس اسكازي از هيچ دستگاه اسكازي غير از يك ديسك سخت پشتيباني نمي كند.اگرشما از يك CD-ROM اسكازي، اسكنر،زيپ درايو و غيره…استفاده مي كنيد،مجبور به بار گذاري درايوهاي مناسب براي اين دستگاهها ازديسك سخت خود ميباشيد.اغلب آداپتورهاي جديدتر اسكازي امكان،بوت سيستم از

CD-ROM اسكازي را فراهم ميكنند اما درايورهاي CD-ROM براي دسترسي به CD-ROM(هنگام راه اندازي سيستم از درايو يا دستگاه سخت افزاري ديگر ) مورد نياز ميباشند.

كارتهاي شبكه

آنهايي كه امكان بوت سيستم را مستقيما از روي يك سرور فايل فراهم مي نمايند داراي يكBOOT ROM ياAPL\ROM مي باشند،اين سيستم امكان مي دهد تا PC ها روي يك شبكه LAN بعنوان ايستگاههاي كاري بدون ديسك پيكره بندي شوند از اين ايستگاههاي كاري گاهي اوقاتNET\PC،NET PC (كامپيوترهاي شبكه) يا حتي ترمينالهاي هوشمند ياد مي شود.

مدارهاي الكترونيIDE يا فلاپي:برد هاي الكترونيكي كه امكان ميدهد تا شما تعداد بيشتري از انواع درايوها را نسبت به آنچه كه معمولا توسط خود مادر برد پشتيباني ميشود به سيستم متصل كنيد.اين كارت هاي الكتروني براي اينكه بتوانند در زمان بوت سيستم فعال باشند،به يك بايوس داخلي نياز دارند.

نكته اي در مورد بايوس و CMOS ROM

برخي مردم بايوس را باCMOS ROM در يك سيستم كامپيوتري اشتباه مي گيرند.

اين اشتباه از اين ناشي ميشود كه برنامهSETUP در داخل بايوس كه براي تنظيم و ذخيره سازي تنظيمات پيكره بندي سيستم مورد استفاده قرار ميگيرد داخلCMOS-ROM قرار دارد.اما اين دو در مولفه كاملامتمايز از يك ديگر ميباشد.بايوس روي مادربرد در يك تراشه ثابتROM ذخيره ميشود.همچنين روي مادربردتراشه اي به نام تراشهRTC\NVRAMوجود دارد كه يك حافظه غير فرار محسوب ميشود.با وجودي كه اين حافظه يك حافظه غير فرار ناميده ميشود در واقع اطلاعات آن قابل پاك شدن هستند بدان معنا كه اعمال توان الكتريكي به آن تنظيمات زمان/تاريخ و داده هاي ذخيره شده در قسمتRAM پاك خواهد شد.دليل استفاده از صفت غير فراراز آنجا ناشي ميشود كه اين حافظه از تكنولوژي CMOS استفاده ميكند كه توان بسيار بسيار پاييني را مصرف مينمايد.يك باطري داخل سيستم،علاوه بر جريانAC،توان مورد نياز اين تراشه را فراهم مي كند.مصرف جريان اين تراشه در حد ميكروآمپر ميباشد و معمولا اين نوع باطري 5 سال دوام مي آورد.

هنگامي كه شما واردSETUP بايوس خود ميشويد و قصد پيكره بندي پارامترهاي ديسك سخت يا ساير تنظيمات بايوس را داريداين تنظيممات در قسمت حافظه تراشهRTC\NVRAM (يا CMOS RAM ) ذخيره ميشود.هر بار هنگام بوت سيستم ،پارامترهاي ذخيره شده در تراشهCMOS RAM براي تعيين چگونگي پيكره بندي سيستم خوانده ميشود.بين بايوس CMOS RAM يك رابطه منطقي وجود دارد اما آنها دو بخش كاملا متمايز سيستم ميباشند.

بايوس مادربرد

همه مادربرد ها ميبايست داراي يك تراشه ويژه حاوي نرم افزاري به نامBIOS-ROM باشند اين تراشهROM داراي برنامه هاي راه اندازي سيستم و درايور هاي مورد استفاده براي اجرا و عملكرد سيستم بوده و بعنوان رابطي بين سخت افزار سيستم و سيستم عامل عمل مينمايد.هنگامي كه شما كامپيوترخود را روشن مي كنيدPOST در بايوس،عناصر اصلي سيستم شما را تست مينمايد.بعلاوه شما ميتوانيد يك برنامهSETUP را كه براي ذخيره اطلاعات پيكره بندي در حافظهCOMS مورد استفاده و بوسيله يك باطري روي مادربرد تغذيه ميشود،اجرا نماييد.اين حافظهCOMS RAM اغلبNVRAM ناميده ميشود زيرا قادر است با كشيدن يك جريان ميكروآمپر سالهاي سال اين اطلاعات را در خود ذخيره نمايد.بايوس مجموعه اي از برنامه ها است كه وابسته به طرح كامپيوتر شمادر داخل يك يا چند تراشه ذخيره گشته است.مجموعه اين برنامه ها،اولين چيزي است كه هنگام روشن كردن كامپيوتر حتي قبل از سيستمعامل بار ميشوند.به طور ساده مي توان گفتكه در اغلب كامپيوترهاي شخصي ،بايوس كار اصلي را انجام ميدهد:

POST (power on self test). برنامه POST پردازنده،حافظه،چيپست،آداپتور ويدئويي ،كنترلرهاي ديسك،ديسك درايوها و ساير عناصر سيستم را تست مينمايد .

SETUP :(برنامه نصب و پيكره بندي سيستم )اين معمولا يك برنامه مبتني بر منو ميباشد كه با فشار دادن يك كليد مخصوص در طي عمليات POST(كه به شما امكان پيكره بندي مادر برد و تنظيمات چيپست همراه با تاريخ و زمان ،رمز عبور ،ديسك درايوها و ساير تنظيمات اصلي سيستم را ميدهد) فعال مي شود.همچنين شما ميتوانيد تنظيمات مديريت توان و توالي درايو بوت را از برنامه SETUP تحت كنترل داشته باشيد همچنين مي توانيد زمان بنديCPU و تنظيماتclock-muitiolier را پيكره بندي كنيد در گذشته برخي سيستمهاي قديمي 286و 386 داراي برنامهsetup در حافظهrom نبوده و شما ملزم بوديد تا با استفاده از يك ديسكsetup مخصوص، سيستم خود را راه اندازي كنيد.

BOOTSTRAP LOADER يك برنامه كه ديسك درايوها به منظور يافتن يك سكتور معتبرmaster boot مي خوانند. با يافتن اين سكتور معين كد داخل آن اجرا ميشود. اين برنامه اصلي در بوت سكتور، پروسه بوت را با بار گذاري يك برنامه سيستم عامل بوت سكتور ادامه ميدهد كه پس از آن فايلهاي سيستم عامل بار ميشوند.

بايوس(basic input/output system):بايوس،مجموعه اي از درايورها ميباشد كه بعنوان يك اينترفيس پايه بين سيستم عامل و سخت افزار شما(هنگام راه اندازي اوليه)سيستم مورد استفاده قرار ميگيرد.هنگام اجراي سيستم عاملDOS يا ويندوز درsafe mode))شما اغلب درايوهاي بايوس موجود داخل حافظهROMرا اجرا مي كنيد زيرا هيچ يك از درايورهاي موجود در ديسك سخت روي حافظهROM بار نشده اند.

ارتقاءبايوس

در اين بخش شما ياد ميگيريد چگونه ارتقاء بايوس موجود در حافظهROMميتواند يك سيستم را از جنبه هاي زيادي بهبود دهد.همچنين خواهيد فهميد كه چرا اين كار ميتواند مشكل جلوه نموده و كاري فراتر از نصب مجموعه اي از تراشه هايROM ميباشد.يك ارتقاء ساده بايوس ميتواند عملكردي بهتر و ويژگيهاي پيشرفته تري براي سيستم به ارمغان آورد.

بايوس باعث ميگردد تا سيستم هاي عامل گوناگون بتوانند بطور مجازي علي رغم تفاوتهاي سخت افزاري روي همه سيستم هاي سازگار باpc اجرا شوند.به دليل ارتباط بايوس با سخت افزار،بايوس ميبايست به لحاظ كاركرد سازگاري كاملي با سخت افزار مربوطه داشته باشد.همانطور كه قبلا گفتيم، به جاي ايجاد بايوسهاي اختصاصي،بسياري از سازندگان كامپيوتر يك بايوس را از شركتهاي متخصص همانندphoenix technologies ياsafe mode خريداري ميكنند. يك سازنده مادربرد كه مايل به دريافت يك مجوز بايوس ميباشد،ميبايست پروسه طولاني را به لحاظ كاري با شركت ارائه كننده نرم افزار بايوس طي نمايد.اين پروسه همان چيزي است كه ارتقاءنرم افزار بايوس را تا حدي مشكل ميسازد.بايوس معمولا روي تراشهROM مادربرد قرار گرفته و مخصوص مدل يا نسخه اي از مادربرد ميباشد.به عبارت ديگر شما ميبايست نسخه هاي ارتقاء يافته بايوس را از سازنده مادربرد خود يا از شركت ارائه دهنده نرمافزار بايوس كه از بايوس مادربرد پشتيباني ميكند خريداري كنيد.

اغلب در سيستمهاي قديمتر شما ميبايست به منظور بهره گيري كامل از قابليتهاي نسخه هايارتقاء يافته بايوس،نرمافزار بايوس خود را ارتقاء دهيد براي مثال براي نصب برخي درايوهاي سخت بزرگتر و سريعترIDE و درايوهاي فلاپيLS-120( 120مگابايتي)روي كامپيوترهاي قديمي تر شما نياز به ارتقاء بايوس سيستم فعلي خود داريد.برخي از كامپيوترها كه داراي بايوسهاي قديمي تر ميباشند ممكن است ازدرايوهاي سخت بزرگتر از GB8 بعنوان مثال پشتيباني نكنند.فهرست ذيل،وظايف اصلي يك پروسه ارتقاء بايوس در حافظهROM را نشان ميدهد:

افزودن قابليت پشتيباني از درايو فلاپيLS-120 (120مگابايت) برايsuper disk

افزودن قابليت پشتيباني از درايوهاي سخت بيش از GB 8

افزودن قابليت پشتيباني از درايوهاي سخت كد 9

افزودن قابليت پشتيباني از درايوهاي كد 10

افزودن يا بهبود پشتيباني از كد 11 و قابليت سازگاري با آن

تصحيح خطاهاي مربوط به تاريخ

تصحيح خطاهاي شناخته شده يا مشكل سازگار پذيري با سخت افزار و يا يك نرم افزار معين

افزودن قابليت پشتيباني براي پردازنده هاي سريع نوع جديدتر

افزودن قابليت پشتيباني از مديريت توان

نسخه هاي روز آمد شده بايوس را از كجا تهيه كنيم؟

براي اغلب موارد ارتقاء بايوس،شما ميبايد با سازنده مادربرد خود تماس حاصل نموده يا نسخه ارتقاء يافته بايوس را از سايت وب سازنده مادربرد بدست آوريد.سازندگان بايوس نسخه هاي ارتقاء يافته بايوس را ارائه نمي كنند زيرا بايوس موجود در مادربرد شما واقعا توسط آنها عرضه نگرديده است.بعبارت ديگر با وجودي كه ممكن است شما تصور كنيد كه نرم افزار بايوس شركتهايي همچون فونيكس،AMI ياAward را در اختيار داريد اما واقعا اينطور نيست بلكه شما يك نسخه سفارشي از يكي از اين بايوسها را كه مجوز آن در اختيار سازنده مادربرد شما قرار گرفته است و كاملا با سخت افزار اين شركت سازگار گشته است در اختيار داريد.

تعيين نسخه بايوس

هنگام جستجو براي يك نسخه جديد بايوس مناسب براي مادربرد،خاص شما ميبايست اطلاعات ذيل را بدست آوريد:

ساخت و مدل مادربرد

نسخه بايوس موجود

نوعcpu(پنتيوم II،پنتيوم III،پردازنده آتلون)

شما معمولا ميتوانيد بايوس خود را با مشاهده صفحه نمايش كامپيوتر (هنگام روشن نمودن كامپيوتر)شناسايي كنيد بعلاوه اغلب ميتوان اطلاعاتID بايوس را در اسكرين هاي صفحهBIOS SETUP مشاهده نماييد.

تهيه نسخه پشتيبان از تنظيماتCMOS در بايوس

يك نرمافزار جديد بايوس مادربرد معمولا تنظيمات(CMOS RAM)را پاك ميكند بنابر اين شما ميبايست اين تنظيمات بويژه موارد مهمي همانند پارامتر ديسك سخت را ضبط نماييد.برخي برنامه هاي نرمافزاري همانند نورتون،تنظيماتCMOS را ظبط و بازيابي نمايد اما متاسفانه اين نوع برنامه اغلب در ارتقاء بايوس قابل استفاده نيستند.زيرا گاهي اوقات بايوس جديد،تنظيمات جديدي ارائه نموده يا مكان داده هاي ذخيره شده در كد 12را تغيير ميدهد بدان معنا كه شما قادر به بازيابي اطلاعات موجود در حافظه(CMOS RAM)كه روي همه سيستمها عمل نمايد وجود ندارد پس بهتر است كه شما پارامترهاي bios setup را بطور دستي يادداشت كنيد يا با استفاده از پايين نگه داشتن شيفت وprtsc اطلاعات روي صفحه نمايش را (تنظيمات بايوس)چاپ نماييد.

استفاده از يك FLASH BIOS

به طور مجازي كامپيوترهاي شخصي عرضه شده از سال 1996 داراي يكflash rom براي ذخيره نمودن برنامهBIOS ميباشند.يكflash rom نوعي تراشهEEPROMميباشد كه شما ميتوانيد آن را در داخل سيستم بدون تجهيزات ويژهاي پاك نموده و مجددا برنامه ريزي كنيد.

EEPROMهاي قديمي تر به يك منبع نور ماوراي بنفش مخصوص و يك دستگاه برنامه ريزي نياز داشته اند تا بوسيله آن محتوياتflash rom را پاك نموده و دوباره آن را برنامه ريزي كنند در حاليكهflash romها مي توانند بدون برداشتن آنها از روي سيستم پاك گشته و دوباره برنامه ريزي شود.

استفاده از flash rom به شما امكان برداشتن نسخه هاي ارتقاء يافته از سايت سازنده مادربرد يا دريافت آنها روي ديسك را فراهم ميكند شما سپس مي توانيد اين نسخه ارتقاء يافته را داخل تراشهflash rom در مادربرد خود ذخيره نماييد.معمولا اين نسخه هاي ارتقاء يافته از سايت سازنده برداشته ميشوند و سپس يوتيليتي در داخل آن براي ايجاد يك ديسك فلاپي قابل بوت مورد استفاده قرار ميگيرند كه در داخل اين ديسك يك كپي از بايوس جديد قرار دارد. اجراي اين روند از روي يك ديسك فلاپي بوت اهميت دارد بطوري كه هيچ نرم افزار يا درايور ديگري در اين مسير با اين نسخه تداخل پيدا نكند. اين روش سبب صرفه جويي در زمان و پول هم براي سلزنده سيستم و هم كاربر نهايي ميگردد.گاهي اوقاتflash rom در يك سيستم در مقابل نوشتن مجدد اطلاعات روي آن حفاظت مي گردد و شما ميبايست آنرا از حالتprotection خارج نموده يا آن را غير فعال كنيد اين كار قبل از اجراي روز آمد سازي صورت گرفته و معمولا با استفاده از جامپر يا سوئيچ كه قفل ROM update را محافظت مي كند،صورت مي پذيرد.بدون اين قفل هر برنامه كه دستور العملهاي صحيح را بشناسد ميتواند اطلاعات روي حافظهROM در سيستم شما را پاك نموده و اطلاعات آنرا تغيير دهد.

protection برنامه هاي ويروس ميتوانند مستقيما خودشان را داخل كدROM\BIOS در سيستم شما كپي نمايند.حتي بدون يك قفل فيزيكيwrite-protection بايوسهاي جديدflashROM داراي يك الگريتم امنيتي هستند كه از روز آمد سازيهاي غير مجاز جلوگيري مينمايد.اين همان تكنيكي است كه انيتل روي مادربردهاي خود مورد استفاده قرار ميدهد.توجه كنيد كه سازندگان مادربرد،عرضه بايوسهاي جديد را به شما اطلاع نمي دهند شما ميبايست به طور متناوب به سايت وب آنها مراجعه كرده و وجود يا عدم وجود نسخه هاي روزآمد شده بايوس مادربرد خود را مورد بررسي قرار دهيد معمولا اين نسخه ها بصورت رايگان در اختيار كاربر قرار ميگيرد.

قبل از ادامه كار براي روز آمد نمودن بايوس،شما ابتدا ميبايست اين نرم افزار روزآمد شده بايوس را روي سايت وب سازنده شناسايي نماييد.

يوتيليتي BIOS Upgrade بصورت يك فايل آرشيو self-extractiy موجود ميباشد كه ميتوان آن را ابتدا از روي سايت به روي ديسك سخت كامپيوتر خود منتقل كنيد اما قبل از اينكه انجام عمل ارتقاء بايوس ادامه يابد ميبايست اين فايل از حالت فشرده خارج شده و روي يك فلاپي كپي گردد.سازندگان مختلف مادربرد داراي روندهاي كمي متفاوت براي اجراي يك ارتقاء flash ROM ميباشد بنابراين شما ميبايست دستورالعملهاي داخل اين نسخه روزآمدسازي را مطالعه كنيد.بعنوان مثال ما در اينجا دستورالعملهاي مربوط به مادربردهاي انيتل را كه عموميت دارند را ارايه ميكنيم.

نسخه هاي روز آمدسازي flashROM از شركت انيتل و ساير شركتها روي يك ديسك فلاپي bootable قابل ذخيره سازي ميباشد.

قدم اول در ارتقاء بايوس پس از برداشتن فايل جديد بايوس از روي سايت وب وارد شدن به CMOS setup بوده و يادداشت نمودن تنظيماتCMOS ميباشد زيرا آنها در طي عمل روزآمد سازي پاك ميشوند سپس شما يك ديسك فلاپي DOS boot را ايجاد نموده و فايلهاي ارتقاء بايوس را از حالت فشرده خارج مي كنيد.سپس سيستم را با استفاده از ديسك ارتقاء جديد راه اندازي مجدد نموده و از منوهاي مربوط به روند reflash procedure پيروي ميكنيد.

در اينجا پروسه قدم به قدم مربوط به روزآمدسازي بايوس iflash شركت اينتل را ارائه مي كنيم.

پيكر بندي نصبCMOS RAM را در يك جا ذخيره كنيد شما ميتوانيد با فشردن يك كليد مناسب در طي عمليات بوت وارد برنامه BIOS setup گرديد.و همه تنظيمات فعلي داخل اين برنامه را يادداشت كنيد.و يا با استفاده از پرينتر اين اطلاعات را چاپ كنيد.

از برنامه BIOS setup خارج گشته و سيستم را مجددا راه اندازي نماييد.اجازه بدهيد تا سيستم كاملا ويندوز را بالا آورده و در آنجا وارد Dos prompt شويد.و يا اينكه هنگام راه اندازي كامپيوتر با استفاده از كليد F8 پرامپت داس را ظاهر نماييد.

يك ديسك فلاپي فرمت شده خالي را در درايو فلاپي قرار دهيد.در صورتي ديسك داراي اطلاعات آنرا فرمت نماييد.

4) فايلي را كه شما از روي سايت شركت اينتل برداشتهايد يك فايل آرشيو فشرده شده self-extractiy ميباشد كه داراي فايلهاي ديگري است كه ميبايست از حالت فشرده خارج شود.

اين فايل را در يك دايركتوري DOS prompt قرار دهيد و سپس در داخل اين دايركتوري روي فايل بايوس دو بار كليك كنيد يا اينكه نام فايل را نوشته كليد اينتر را فشار دهيد اين كار باعث ميشود تا فايل بطور اتوماتيك از حالت فشرده خارج شود.براي مثال فايلي را كه شما برداشته ايد داراي CB-PQB.EXE باشد فرمان زير را تايپ نماييد:

CB-PQb<ENTER

5)فايلهاي از حالت فشرده خارج شده در پرونده BIOS Upgrade قرارميگيرد نسخه هاي روز آمد شده فلاش بايوس داراي فايلهاي زير ميباشد:AMI BIOS

6) براي ايجاد يك ديسك فلاپي قابل بوت،فايل Run.bat را باز كنيد اين فايل باعث ميگردد تا فايلهاي موجود در SW.EXE از حالت فشرده خارج شده و فايلهاي مورد نياز به فلاپي ديسك خالي منتقل شود.

7)اكنون شما ميتوانيد سيستم را با استفاده از بوت مجددا راه اندازي نموده چرا كه اين فلاپي در برگيرنده فيلهاي جديد بايوس ميباشد.

8)هنگامي كه به شما اعلام ميشود بايوس بطور رضايت بخشي نصب شده است،فلاپي مذكور را از درايو خارج نموده و كليد ايبتر را به منظور استارت مجدد سيستم بزنيد.

9)براي ورود به SETUP كليدF1 يا F2 را فشار دهيد روي اولين پنجره داخل setupنسخه بايوس را به منظور تضمين نصب نسخه صحيح بايوس مورد بررسي قرار دهيد.

10)در برنامه setup مقادير پيش فرض را وارد كنيد اگر شما داراي AMI BIOS ميباشيد كليد F5 را فشار دهيد و در صورتي كه داراي بايوس phoenix ميباشد به منوي فرعي exit مراجعه نموده و گزينه Load setup Defaults را انتخاب و سپس كليد اينتر را فشار دهيد.

11)اگر اين سيستم تنظيمات منحصر بفردي دارد اين تنظيمات اكنون مجددا وارد ميشوند براي ذخيره نمودن اين مقادير كليد F10 را زده و از برنامه setup خارج گشته و سيستم را مجددا استارت كنيد.سيستم شما ميبايست اكنون بطور كامل با تكيه به بايوس جديد فعال گردد.

بازيابي اطلاعات فلاش

هنگامي كه شما حافظه فلاش را مجددا برنامه ريزي نموديد ميبايست با يك برنامه هشدار مشابه با پيام ذيل مواجه گرديد:

اگر شما به اين پيام توجه نكنيد يا هنگام انجام روند عمليات اين مراحل دچار وقفه گردد سيستم داراي يك بايوس تخريب شده خواهد بود اين بدان معناست كه شما قادر به استارت مجدد سيستم نبوده و نمي توانيد اين روند را به عقب باز گردانيد وابسته به نوع مادربرد شما مجبور به تعويض تراشه فلاش ران با يك تراشه كه بوسيله سازنده مادربرد برنامه ريزي شده است گردي